Üretim, pazarlama ve lojistik faaliyetlerinde inovasyon ve Ar-Ge odağındaki konuların değerlendirilmesi amacı ile 28 Aralık 2021 tarihinde Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğünün yeni yerleşkesi Bor Kampüs’te Kurumumuz katkılarıyla ve Yükseköğretim Kurulunun desteğiyle ‘Bor Çalıştayı’ düzenlenmiştir.
Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürü Sayın Serkan KELEŞER ve YÖK Yürütme Kurulu Üyesi Sayın Prof. Dr. Ömer AÇIKGÖZ ile Kurum Başkanımız Sayın Prof. Dr. Abdulkadir BALIKÇI çalıştayda açılış konuşması yaptılar.
Sayın Prof. Dr. Abdulkadir BALIKÇI yaptığı açılış konuşmasında; dünya bor rezervinin yüzde 72’den fazlasının ülkemizde bulunduğunu ve borun 250’den fazla kullanım alanı olması sonucu Ar-Ge çalışmalarının önemini vurguladı.
Sahip olunan bilgi birikiminin ve deneyimlerin paylaşıldığı, üniversite-kamu-özel sektör iş birliği ve koordinasyonunda bor ile ilgili bilginin üretildiği, tekniğin ve tecrübelerin geliştirildiği ve teknolojiye dönüştürüldüğü TENMAK BOREN’de yürütülen multidisipliner çalışmalara değindi.
Sayın BALIKÇI, 2004 yılından bugüne kadar bor ürün ve teknolojilerinin geliştirilmesi ve kullanım alanlarının yaygınlaştırılmasına yönelik tamamlanmış ve devam eden projelerin sonucunda 28 adet patent belgesi alındığını, 20 adet buluş için ise patent alım sürecinin devam ettiğini ifade etmiştir. 16 adet sınai ürün ticarileştirilmiş ve/veya üretimi gerçekleştirilmiştir. TENMAK BOREN’in ülkemizin 2023 hedeflerini katkıda bulunmak için bilgi üreterek ve Ar-Ge yaparak teknoloji geliştirme çalışmalarına devam edeceğini ifade etti.
Çalıştayda yaptığı konuşmada Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız Sayın Fatih Dönmez, 2022'nin sonlarına doğru bor karbür tesisinin tamamlanacağını ve ilk performans testlerinin yapılacağını bildirdi. Bu tesisle bordaki katma değeri yükselteceklerini vurgulayan Sayın Dönmez, "Borla ilgili yürüttüğümüz bir diğer önemli çalışma da başta çelik üretiminde kullanılan ferro bor ile ilgili. Balıkesir'de yıllık 800 ton kapasiteli ferro bor üretim tesisi için sözleşme imzalama aşamasındayız. Bu tesisimizin de temelini 2022'de atacağız." ifadelerini kullandı. Eskişehir'de Nadir Toprak Elementleri Kazanım Proses Dizaynı, Pilot ve Üretim Tesisi için hazırlıkların sürdüğüne işaret eden Dönmez, pilot tesisin kurulumuna 2022'nin ilk çeyreğinde başlanacağını dile getirdi.
Sayın Dönmez, Türkiye'nin dünya bor pazarının lideri olduğuna dikkati çekerek, "2021'de salgın koşullarına rağmen bor üretiminde, ihracat ve satışında rekor kırdık. 2,5 milyon tonu ihraç olmak üzere, toplam 2,6 milyon tonluk bor ürünleri satışı yaptık. Buradan da 1 milyar doların üzerinde bir satış rakamı elde ederek rekor kırdık. Bugün bor piyasasının yüzde 62'sine sahibiz." diye konuştu.
Eti Maden'in sıvı bor atıklarından lityum ürettiğini ve Eskişehir'deki pilot tesiste üretimin sürdüğünü belirten Sayın Dönmez, "Buradan aldığımız geri bildirimler Kırka'da yıllık 600 tonluk, Bandırma'da ise yıllık 100 tonluk olmak üzere toplam 700 tonluk iki tesisimizin kurulmasına da kaynaklık edecek. Bu tesislerimizin yapım ihalelerini inşallah 2022'de gerçekleştirip Bandırma'da yeni bir tesisin temelini atacağız." dedi.
Sayın Dönmez, Türkiye'nin enerjide bölgesinde etkili bir oyuncu olabilmesi için yerli teknolojiye önem vermesi gerektiğini vurgulayarak şunları kaydetti:
"Geçmişte yerli teknoloji deyince, TÜBİTAK veya KİT'lerin Ar-Ge laboratuvarlarının yaptığı teknolojik denemeler anlaşılmaktaydı. Biz yerli teknolojiden bir teknoloji ekosistemi anlamaktayız. Ulusal laboratuvarlarımızdan, sanayi desteklerine, sertifikalandırmadan girişimlere ve en önemlisi üniversitelerimize büyük bir ekosistemle bu işi başarabiliriz. Kamu tarafında bu ekosistemin iyi örneklerine şahit oluyoruz. TENMAK-BOREN, 2004'ten bugüne kadar bor ürün ve teknolojilerinin geliştirilmesi, kullanım alanlarının yaygınlaştırılması için 342 projeyi tamamladı. 36 projenin çalışmaları ise halen devam ediyor. Bu projelerimizin bir kısmı patent ve üretim noktasında ilerleme kaydetti. 28 projemiz patent belgesi aldı. 20'sinin patent alım süreci devam ediyor. Bu kapsamdaki 16 sınai ürünümüz de ticarileştirilmiş ve üretimi gerçekleştirilmiştir."
2022'nin bor cevherinin daha fazla uç ürüne dönüştüğü bir yıl olacağını söyleyen Sayın Dönmez, "Bor karbür tesisimiz devreye girecek inşallah. Ferro bor tesisimizin ve tam kapasite üretim yapacak yeni yerli lityum tesislerimizin temelini atacağız. Nadir toprak elementleri üretecek pilot tesisimizin kurulumuna da inşallah yine bu sene başlayacağız." diye konuştu.
Çalıştayda TENMAK BOREN Başkanı Sayın Prof. Dr. Abdulkerim YÖRÜKOĞLU tarafından bor ve borun geleceğine dair bir sunum gerçekleştirilmiştir. TENMAK BOREN bünyesinde yürütülen/desteklenen ürün odaklı projeler konusunda TENMAK BOREN Ürün ve Teknoloji Geliştirme Koordinatörü Sayın Doç. Dr. Sedat SÜRDEM tarafından da bir sunum yapılmıştır.
