Bor mineralleri ve bunlardan elde edilen ticari ürünlerin gruplandırılması konusunda literatürde kesin bir sınıflandırma bulunmamaktadır. Bor üretim ve tüketimi ile dünya ticareti konusundaki kaynaklar da oldukça sınırlıdır. Bu konudaki en önemli kaynaklardan biri ROSKILL INFORMATION SERVICES Ltd.dir. Bu şirketin 3 yılda bir yayınladığı bor raporlarında; Bor rezervi oluşumları bor mineralleri (boron minerals), bunlardan elde edilen zenginleştirilmiş bor cevherleri boratlar (borates) rafine ürünler bor bileşikleri (boron compounds) ve bor ürünleri(boron products) olarak adlandırılmaktadır. Raporun farklı bölümlerinde Natural Borates (Tabii Boratlar) ve Refined Borates (Rafine Boratlar) tanımlamaları da yer almakta ve
Tabii Boratlar (Natural Borates);
- tinkal,
- kolemanit,
- üleksit gibi konsantre bor cevherlerini,
Rafine Boratlar (Refined Borates)
ise; tabii boratların rafinasyonu ya da kimyasal reaksiyonu ile elde edilen
- boraks pentahidrat,
- boraks dekahidrat,
- susuz boraks,
- borik asit
- sodyum perborat
gibi rafine bor ürünlerini ifade etmek üzere kullanılmaktadır. Raporda üçüncü bir grup olarak yer alan ürünler ise;
Özel Bor Kimyasalları (Speciality Boron Chemicals) olarak adlandırılan ürünlerdir.
- Elementel Bor
- Bor karbür
- Bor Halidler
- İnorganik Boratlar
- Fluoroboratlar
- Borik asit esterleri
- Bor hidridler
- Organobor bileşikleri
- Bor-Azot bileşikleri
Ayrıca bu ürünlerin kullanım alanları ile ilgili olarak düzenlenen bir tabloda Özel Bor Ürünleri örnekleri aşağıdaki gibi yer almaktadır.
- Sodyum borhidrür
- Çinko borat
- Bortriklorür
- Bortriflorür
- Trimetilborat
- Özel sodyum boratlar
- Fluoborikasit
Bunun dışında ülkemizde zaman zaman kullanılmakta olan bor uç ürünü ya da ileri bor ürünü tanımlamasına uyan bir tanıma rastlanmamaktadır. Ülkemizde bu tanımlama; bor karbür, bor nitrür, çinko borat v.b.ürünler için yapılırken fiberglas içinde yapılabilmektedir. Oysa anılan raporda da görüleceği gibi izolasyon ya da tekstil tipi fiberglas, bor mineralleri ya da ürünlerinin kullanım alanları arasında yer alan bir tüketim alanıdır. Bor ürünleri ile ilgili olarak hazırlanan detaylı raporlardan biri de Stanford Research Institute (SRI) tarafından hazırlanan Chemical Economics Handbook raporudur. Bu raporda ise; Birincil Bor Kimyasalları ( Primary Boron Chemicals), Bor Türevleri ( Derived Boron Chemicals) sınıflandırması yapılmıştır.
Birincil Bor Kimyasallar
- Sodyum boratlar
- Kalsiyum boratlar
- Göl sularından elde edilen Boraks, Susuz boraks
- Düşük konsantrasyonlu göl sularından elde edilen Ortoborik asit,Susuz Borik Asit olarak
Bor Türevleri
- Elementer bor
- Bor halidler
- İnorganik boratlar
- Fluoroboratlar
- Borik asit esterleri
- Refrakter bor bileşikleri
- Bor hidrürler
- Boranlar
- Organobor bileşikleri
olarak tanımlanmaktadır.
Bor konusunda bir başka kaynak United States Geological Survey (USGS) yayınlarıdır. Bu yayınlarda da bor ürünleri Roskill raporuna benzer şekilde bor mineralleri (boron minerals) ve bor bileşikleri (boron compounds) şeklinde ayrılmıştır.
Rafine bor ürünleri de;
- Sodyum boratlar
- Borik asit başlıklarına ayrılmıştır.
US Borax üretmekte olduğu sodyum boratlar ve borik asit gibi ürünleri Rafine Bor Ürünleri olarak tanımlamakta, ürün yelpazesinde yer alan tüm ürünleri boratlar olarak adlandırmaktadır
ABD’deki ikinci büyük üretici IMC tarafından üretilmekte olan ürünlerden
- Borik asit
- Boraks pentahidrat
- Susuz boraks
- Boraks dekahidrat
için bor ürünleri ifadesi kullanılırken;
- Çinko borat
- Amonyum pentaborat
- Potasyum pentaborat
- Özel borik asitler
- Özel boraks dekahidrat
- Disodyum oktaborat tetrahidrat
gibi ürünler için Özel Bor Ürünleri (Speciality boron products) ifadesi kullanılmaktadır.
Bu kaynaklarca yapılan sınıflandırma genel olarak değerlendirildiğinde;
- Rezervler söz konusu ise Bor Mineralleri Rezervleri,
- Konsantre cevher ürünlerisöz konusu ise Ham Bor Ürünleri,
- Konsantre cevherlerden rafinasyon ya da reaksiyon sonucu birincil olarak üretilen boraks pentahidrat, boraks dekahidrat, susuz boraks, sodyum perborat, borik asit ve susuz borik asitsözkonusu ise Rafine Bor Ürünleri,
- Rafine bor ürünlerinden üretilen; çinko borat, sodyum borhidrür, bor karbür, bor nitrür, disodyum oktaborat tetrahidrat, amonyum pentaborat, boranlargibi ürünler söz konusu ise Özel Bor Ürünleri, terminolojisini kullanmak,
- Tekstil/ izolasyon tipi fiberglas, borosilikat camlar, sır, sırça sabun, deterjangibi ürünler için ise Bor Kullanılan Sanayi Ürünleri ya da Bor’a Dayalı Sanayi Ürünleri terminolojisini kullanmak daha doğru görünmektedir.